Bu sene 26. Kutlanacak olan vergi haftası nedeniyle birazda vergi mevzuundan bahsetmek istiyorum. İlk göreve başladığım 1987 yılından sonra her kurumun bir haftası var, fakat maliyecilerin hiçbir haftası yok diye kendi aramızda konuşup duruyorduk. İlk defa yanılmıyorsam 1999 yılında kutlamaya başladı ve bu sene 26. Kutlanıyor. Biz insanlar, hayatımız boyunca sürekli alışveriş halinde oluruz. Bu çoğu zaman bir belgeye dayandırıldığı gibi bazen de hiçbir belgeye kayıt olmadan gerçekleşmektedir. Evde yaptırılan belgesiz bir tamirat, faturası veya fişi alınmadan yapılan bir alışveriş, bağ, bahçe işleriyle uğraşan bireyin çalıştığı kişiden aldığı ücret en basit örneklerdir.  Vergi denetim ve inceleme yapanların bilgi ve denetiminden kaçırılarak gerçekleştirilen kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin kapsamının çok geniş olması durumları, kayıt dışı ekonominin kapsamlı bir tanımının yapılmasını güçleştirmektedir. Kayıt dışı ekonomiyi, kamu otoritelerinin, denetimi dışında meydana gelen her türlü ekonomik işlemler veya faaliyetlerdir de diyebiliriz. Vergi mevzuatına ve yönetmeliklerine aykırı olarak gerçekleştirilen, hiçbir belgeye bağlanmamış veya kanuni defterlere işlenmemiş her türlü ekonomik işlemler, yani faturasız işlemler, sigortasız işçi çalıştırılması, (ruhsatsız) gecekondu yaptırılması, işportacılık belgesiz seyyar satıcılık kayıt dışı ekonomidir. Kamu düzenini korumak için getirilen yasalara ve yönetmeliklere aykırı olarak gerçekleştirilen-ve belgeye bağlanması adetten olmayan-hem kayıt dışı hem de yasadışı ekonomik faaliyetler, yani kaçakçılık, uyuşturucu ticareti, dolandırıcılık yasadışı kumar, fahişelik, vb. olarak yapılan işlemler ise yer altı ekonomisi adı altında adlandırılır. Sadece transfer olayının gerçekleştiği hırsızlık gibi faaliyetler ve gerekli düzenleyici ve yasaklayıcı kurallara uyulmadan yapılan izinsiz üretim, kaçakçılık ve uyuşturucu ticareti gibi faaliyetler, piyasa içi ve piyasa dışı veya aynı ve nakdi ödeme ayırımı yapılmadan yapılan iş ve işlemler de kayıt dışı ekonomi içinde yer alırlar. Kayıtlı ekonomik faaliyet olarak yürütülmesi yasaklanmış olan faaliyetler doğal olarak kayıt dışıdır. Kayıt dışılığın en yoğun olduğu sektörler imalat sektörü dışındaki sektörler olup, bunlar genellikle tarım ve hizmetler sektörleridir. Kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirildiği ortamlar da çok çeşitlidir. Bu faaliyetler cadde üstü bir tezgâhta gerçekleştirilebildiği gibi, evde, tarlada, ofiste, bir kamyonetin arkasında, fabrikada, ticari piyasada veya bunların bir kaçının birlikte yapıldığı ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirilebileceği hemen her ortamda yürütülebilmektedir. Gelir getirici faaliyet açısından bakıldığında, ikinci işinden veya sürekli olarak uğraştığı kayıt dışı işinden kayıt dışı gelir elde eden ücretliler. Kayıt dışı kira geliri elde eden mülk sahipleri, genelde mesken ve işyeri sahipleri almış oldukları kira gelirlerini ya düşük gösterirler ya da hiç beyan etmezler. Tefecilik veya kayıt dışı olarak finansal ve reel yatırım yapan yatırımcılar. Evlerinde kendi ihtiyaçlarına yönelik veya piyasaya yönelik kayıt dışı üretim yapan hane halkı üyelerinin her biri kayıt dışı ekonomiye katkıda bulunmaktadırlar. Kısaca, kayıtlı ekonomide söz konusu olan ücret, kar, kira ve faiz gibi gelir unsurlarının hepsi kayıt dışı ekonomide de söz konusudur. Kayıt dışılığın önemli sonuçlarından biri olan vergi kayıplarıdır. Kayıt dışı gelir, vergi kapsamında olduğu halde belgeye bağlanmayan ve beyan dışı bırakılan, dolayısıyla vergi hesaplamalarında dikkate alınmayan gelirlerden oluşmaktadır. Belge alınmayan ve verilmeyen hizmet sektörlerinin en önemlileri yük ve yolcu taşımacılığıdır. Eğer gerçek manada hizmet sektörü belge düzenine uysa, iki sene demez basit usul mükelleflerin sayısı yarı yarıya azalır. Gerçi gerçek usul mükelleflerde de belge düzenine hizmet sektöründe pek uyan bulunmuyor, ama oldu olacak bari almış olduğu akaryakıt ve tamir ve bakım giderlerinin faturasını alsalar, vergi kayıp ve kaçağı bir miktar azalabilir. Vergi oranlarının yeniden düzenlemesi ve oldukça yüksek olan oranların düşürülmesi vergi kayıp ve kaçağını azaltacaktır. Mükellefler arasında vergi yükü adaletsizliğinin kayıt dışı faaliyetlere yol açmayacak şekilde düzenlenmesi gerektir. Mesela %1 KDV ye tabi aldığın ürünü işleyip de satınca %8 veya %18 KDV tahsil etmek zorundasınız. Yaygın olarak kullanılan vergisel teşviklerin, muafiyetlerin ve istisnaların gözden geçirilerek asgari seviyeye indirilmesi yani, istisnaların kaldırılması. Bakıyorsunuz vergi kanunlarına, birçok madde istisnalarla dolu.  İstisna ve muafiyet çok olunca vergi ödemek de tabii az olacaktır. Belge ve kayıt düzenini bozan basit usulde vergilendirmenin kapsamının daraltılmasından yanayın. Belki bana bazı mükelleflerimiz gücenecekler ama, bazı hizmet sektörleri hariç basit usul azaltılırsa belge düzeni de rayına oturabilir. Vergi denetim birimleri arasındaki koordinasyonun güçlendirilerek denetimlerin daha yoğun ve etkin bir şekilde yapılmasının sağlanması belge düzeni için gereklidir.             Vergi beyannamelerinin daha sağlıklı düzenlenmesi bakımından muhasebecilik ve mali müşavirlik mesleğinden azami ölçüde yararlanılması, esnaf odalarına muhasebecilik görevi yaptırılmaması, eğer yaptırılacak ise belgeli daimi Mali Müşavir çalıştırılmalı, sorumlu değil.   Çorap değiştirir gibi vergi yasası değiştirilmemeli, Vergi yasalarının çok sık değiştirilmesini gerektirmeyecek ve karışıklıklara meydan vermeyecek şekilde düzenlenmesi, kayıt dışı ekonomiyi bir miktar azaltabilir kanaatindeyim. Bunlar benim kendi görüşüm, vergi haftası dolayısıyla vergi uygulamasındaki bazı aksaklıkları dile getirdim. Vergi haftamız ve haftanız kutlu olsun.   Sürçü lisan ettik ise affola..