ANDIR KALASICA NE DEMEK SİZCE?

Andır kalasıca, ocağı sönesice ve buna benzer daha birçok Karadeniz yöresinde kullanılan sözler. Bunları günlük yaşamında birçok kez çevresindekilerden duymayan yoktur. İçinde yaşadığımız coğrafya kültür üzerinde büyük etkilere sahiptir ve bu dilimize de yansımıştır.   Karadeniz kültürü üzerinde izlerini devam ettiren bu dua ve beddualar bazen ömrün uzun düğünün güzün olsun şeklinde bazen de canını yakmak istediğimiz bir kimse için gözüne çöğ batsın şeklinde çıkabilir ağzımızdan ve Karadeniz kültürü üzerinde süre gelen dua ve beddualar nelermiş dersiniz?   Şivesi, enerjisi, kültürüyle bambaşka bir bölgedir Karadeniz. Ve bu özelliği diline de yansımıştır. Sevmediği birini gördüğünde andır kalasıca yine gelmiş. Sevdiği biri varsa şayet ona iyi niyetini göstermek için yediğin kaymak gezdiğin yaylak olsun der Karadenizli...   İnsan yaradılışı gereği inanma ve dua etme ihtiyacı hisseder peki dua ve bedduanın arkasında yatan neden ne? Büyüğüyle, küçüğüyle herkes kullanır andır kelimesini anlamını bilmeden Giresun Üniversitesi Öğretim Elemanı Doktor Musa Öksüz o kelimenin anlamını açıklarken, “andır kalasıca, andıra kalasıca büyüklerimizde kullanırız, bizde kullanırız fakat ne manaya geldiğini çok bilmeyiz. www.orducu.com Ölümün terekesidir. Aslında andırın kalsın demek, ‘sen öl malın ortada kalsın’ demektir.”       Teknolojinin gelişmesiyle birlikte dilimize yeni kelimelerin girmesi dua ve bedduanın üzerinde de etki olduğunu söyleyen Musa Öksüz, “gençlerin kullandığı işte internet hesapların hecklensin bunlar sözün kültürü örnekleridir ve sözün kültürü devamlı güncellenir.”   Peki dua ve bedduanın dini yönden kültürdeki yeri nasıl oluşur? Bu soruya cevap veren Ordu İl Müftüsü Mustafa Kolukısaoğlu, “cümleler değişebilir. Hepimiz Türkçe konuşuyoruz ama batıda başka denir, doğuda başka denir. www.orducu.com Oradaki objeler kullanılır. Onun bir farkı olmaz. Sonuçta Allah’a havale ediyor. ‘cumanız mübarek olsun’ temennisi bile bir duadır. Bu bizim birliğimizi, kardeşliğimizi, saygıyı sevgiyi daha da güçlendirir.”   Ordu Müftüsü Mustafa Kolukısaoğlu Karadenizlinin beddualarının bile kırmamaya yönelik olduğunu söyleyerek, “bazen anneler bile çok kızdıklarında çocuklarına Allah seni kahretmesin diyor. Kahretsin demiyor, çok kızdığı halde demiyor. Bir başka yerde kahretsin diyor. Filmlerde bunu görüyoruz ama genellikle çok kızsa bile Allah seni kahretmesin der. www.orducu.com O inceliği bile düşünüyor. Mesela geçmişte büyüklerimiz ‘şu ocağı söndür’ demezmiş. Ateşi söndürecek ama başka şekilde dermiş. Yani ‘ocak söner ev mahvolur’ diye böyle incelikle dahi duada gayret edilmiş.”      Karadeniz kültüründeki dua ve beddualar coğrafyası gibi çeşitlilik gösterir. Allah oğul ekmeği yedirtsin, ömrün uzun düğünün güzün olsun, gözüne çöğ batsın gibi örneklerle çoğaltıla bilen bu kültürü Ordulu ne kadarını biliyor dersiniz?   Birçok Ordulu ettiği dua veya bedduaların anlamını bilmediğini sadece geçmişten gelen alışkanlıkların sonucunda çocuklarına veya başka birine kızdıklarında bu bedduaları ettiklerini söylüyorlar.